Kansenongelijkheid in de kiem smoren
Forumdiscussie met Sander Schimmelpenninck in Selwerd, Paddepoel en Tuinwijk

Helma Erkelens

Bovenmatig veel armoede met de bijbehorende stress bij ouders plus taal- en
ontwikkelingsachterstanden. Dat ligt aan de basis van het grote verschil in kansengelijkheid tussen
de kinderen die in Selwerd, Paddepoel en Tuinwijk (SPT) naar school gaan en de kinderen die naar
school gaan in een wijk verderop. Het probleem is bekend en er lopen tal van projecten om die
kansengelijkheid te verbeteren, maar het is dweilen met de kraan open. Dat is de constatering
tijdens het gesprek ‘Alle kinderen gelijke kansen’ dat donderdag 22 juni plaatsvond in de
Forumbibliotheek in Selwerd.

De middag wordt geleid door een bekend gezicht: Sander Schimmelpenninck van het tv-programma
‘De Kloof’. Hij is op missie om kansenongelijkheid de wereld uit te helpen en heeft als tafelgasten
professionals die in SPT aan deze uitdaging werken. Bijvoorbeeld mensen uit het onderwijs, de
kinderopvang, het WIJ-team, twee wethouders en Jessy, die opgroeide in een kansarm gezin. Zij
begeleidt inmiddels zelf gezinnen die het moeilijk hebben. Het was een lange en moeizame weg om
daar te komen: haar schrijnende filmpje over haar schooltijd van jaren terug is helaas nog steeds
herkenbaar. Waar had je behoefte aan gehad, vraagt Sander. “Ik had iemand nodig die naast me
stond. Die was er niet, ook niet op school. Ik had geen flauw idee van toekomstmogelijkheden en hoe
ik daar kon komen. Het heeft zo lang geduurd voor ik was waar ik nu ben.”

Wat kunnen we nu al doen?
Sander hoopt deze middag praktische, eenvoudige oplossingen te vinden, “quick wins”. Want waar
het in de politiek aan schort, dat is bekend maar daar valt vandaag niets aan te doen. Iedereen is het
erover eens dat je kansenongelijkheid veel eerder moet aanpakken dan als kinderen naar groep 1
gaan. Kinderen uit gezinnen die het moeilijk hebben, beginnen dan al met een forse
ontwikkelingsachterstand.

De kinderopvang heeft nu al een belangrijke rol om dit aan te pakken. Kinderen die in beeld zijn en
het nodig blijken te hebben krijgen een vve-indicatie, wat staat voor voorschoolse vroeg educatie.
Daarmee kunnen ze bijna gratis vier dagdelen naar de kinderopvang. Bijna gratis? Een aantal ouders
kunnen dat niet missen omdat ze zo diep in de problemen zitten. Een ander ‘nadeel’: bijna alle
kinderen van de dagverblijven in Selwerd, Paddepoel en Tuinwijk hebben al zo’n vve en komen zo
dus niet in contact met kinderen “aan wie ze zich op kunnen trekken”, zo wordt het gezegd. En dat
was nou juist de bedoeling. Bovendien zijn de groepen te groot om echt aan de
ontwikkelingsachterstanden te werken. Verplicht voorschoolse educatie voor álle jonge kinderen in
de wijk en maak het gratis, is een van de wensen. Wethouder van onderwijs Carien Bloemhof zou wel
willen maar heeft het geld niet, dat moet uit ‘Den Haag’ komen.

Nog eerder beginnen
Maar met de aanpak van kansenongelijkheid moet je nog veel eerder beginnen, betoogt een JGZ-
verpleegkundige die in de wijk werkt. Zij is betrokken bij het begeleiden van zwangeren en jonge
ouders. “We doen het nog maar kort maar het is al bewezen dat het werkt”, zegt ze. “Er zijn
ingrijpende interventies bij.”

De scholen in de wijk hebben allemaal een brugfunctionaris, die de hele dag op school is en de schakel is tussen school en thuis. Ze zijn er vanmiddag (bijna) allemaal. Sharon vertelt dat veel ouders door armoede, stress, taalproblemen en weinig zelfvertrouwen voor school bijna onzichtbaar blijven.
Daardoor missen hun kinderen net als Jessy vroeger de steun en veiligheid die nodig is om stappen te
zetten voor een goede toekomst. Als brugfunctionaris probeer je samen te werken met ouders, vertelt Sharon. “Bijvoorbeeld door moeders die hun kinderen brengen uit te nodigen voor koffie en een spelletje.” Het blijken vooral de kleine stapjes die leiden tot het overbruggen van de kloof in de
samenleving: je ziet dat sommige moeders op school komen helpen. “Al is het maar schoonmaken,
bijvoorbeeld.” Benut de talenten van deze ouders, is ook de boodschap van andere onderwijsprofessionals. “Ook daar zijn ‘diamanten’.” En ja, dan zou die brugfunctionaris dus al op de
kinderopvang moeten beginnen. Als scholen en kinderopvang samen een Integraal Kindcentrum
worden, zoals al hier en daar gebeurt, moet dat mogelijk zijn, is een conclusie.

Het zijn allemaal herkenbare verhalen. Iedereen doet al jaren zijn stinkende best en toch wordt die
kloof niet kleiner. Veel meer geld, veel meer menskracht zijn nodig. Plus een beetje dwang van de
overheid om ervoor te zorgen dat kinderen uit gezinnen waar alles goed lijkt te gaan, naar de scholen
in Selwerd, Paddepoel en Tuinwijk gaan. Deze scholen bieden misschien wel het allerbeste onderwijs
van de hele stad. Wat zoek je dan op een school een wijk verderop?